Zespół jelita drażliwego, zwany też często nerwicą jelit, stanowi niezwykle uciążliwą przypadłość układu pokarmowego. IBS może przybierać odmienne formy, które różnią się dominacją występujących objawów. Jak wygląda leczenie zaparciowej postaci IBS?
Czym jest IBS i dlaczego towarzyszą mu zaparcia?
Schorzenie określane mianem jelita drażliwego zaliczane jest do grona chorób o charakterze czynnościowym – w przypadku IBS dominującymi symptomami są bóle brzucha, które wynikają z upośledzenia prawidłowego rytmu wypróżniania. Pacjenci z nerwicą jelit przejawiają zaburzenia pokarmowe o charakterze naprzemiennych biegunek i zaparć. Częstotliwość występowania rozwolnień i wzdęć ze współtowarzyszącym zaburzeniem defekacji ma charakter wielce indywidualny. Specjaliści wyróżniają cztery postaci zespołu jelita drażliwego:
- IBS-C – dominacja zaparć
- IBS-D – dominacja biegunek
- IBS-M – postać mieszana
- IBS-U – postać niezidentyfikowana
Duże znaczenie w rozwoju IBS ma dysbioza – zaburzenie ilościowej i jakościowej równowagi mikrobioty jelit. Redukcja szczepów bakteryjnych w jelitach skutkuje upośledzeniem ich funkcji motorycznej i nadwrażliwości trzewnej. Przesadne pobudzenie osi mózgowo-jelitowej wyzwala u chorego wcześniej wspomniane niedogodności tj. dolegliwości bólowe brzucha oraz problemy z oddawaniem stolca i przesadne wzdęcia, które mogą występować naprzemiennie z rozwolnieniami.
Przyczyny nerwicy jelit są rozmaite i wspomina się o wielu potencjalnych czynnikach ryzyka np. problemy psychoemocjonalne, przebyte infekcje, a skończywszy na nieodpowiednich nawykach żywieniowych.
Leczenie zaparciowej postaci IBS
IBS-C znacznie częściej występuje u kobiet. Postać ta zazwyczaj ma swój początek w rozmaitych zakażeniach jamy brzusznej, które mogą oddziaływać na motorykę jelit i skutkować dominacją zaparć. Szacuje się, że ten typ zespołu jelita drażliwego stanowi problem dla blisko 15% wszystkich pacjentów.
Głównym sposobem leczenia drażliwych jelit jest edukacja w zakresie zdrowego żywienia oraz zmiana dotychczasowych nawyków dotyczących diety i stylu życia (wzrost aktywności fizycznej). W kontekście odżywiania poleca się włączyć probiotyki, które pomogą uporać się z występującą dysbiozą. Natomiast wzrost ilości błonnika pomoże w wyregulowaniu pracy jelit, a w przypadku dominujących zaparć będzie wartościowym sposobem na stymulację motoryki przewodu pokarmowego. Zaleca się także zadbać o prawidłowe nawodnienie – oprócz zwykłej wody warto włączyć do diety płyny, które mogą pobudzać perystaltykę jelit np. kefir, kawa, sok śliwkowy, bulion warzywny.
Niejednokrotnie w przypadku IBS-C niezbędne jest włączenie farmakoterapii. Leki przeciwdziałające zaparciom są rekomendowane wówczas gdy zmiana nawyków żywieniowych nie przyniosła pożądanej poprawy. Środki farmakologiczne, które mogą zostać wykorzystane to:
- linaklotyd – oddziałuje na wzrost stężenia monofosforanu guanozyny, co aktywuje kanał CFTR i dzięki temu potęguje napływ chlorków z wodorowęglanami do światła jelit, a to skutkuje wzmożeniem pasażu jelitowego i rozrzedzeniem stolca (Constella)
- lubiproston – pochodna prostaglandyn E1, która wykazuje właściwości przeczyszczające i znajduje zastosowanie m.in. w przygotowaniu przed kolonoskopią czy w trakcie terapii chorób wątroby (Amitiza)
- makrogole – wzmagają napływ wody do jelita, co zmiękcza lub upłynnia masę kałową (Dicopeg, DulcoSoft, Forlax, MarcoBalans)
- plekanatyd – oddziałuje na górną część przewodu pokarmowego i potęguje sekrecję płynu jelitowego, rekomendowany do terapii idiopatycznych zaparć (Trulance)
Bibliografia:
- Adrych K. „Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych.” Forum Medycyny Rodzinnej 2018, 12(6): 224-233.
- Nehring P., et al. „Zespół jelita drażliwego – nowe spojrzenie na etiopatogenezę.” Przegląd Gastroenterologiczny 2011, 6(1): 17-22.
