Obstrukcja czy też zatwardzanie jest problemem związanym z upośledzeniem prawidłowego oddawania stolca. Zaburzenie rytmu wypróżniania jest przeważnie rezultatem przesadnego zgęstnienia masy kałowej i niewłaściwej pracy jelit. Czy aktywność fizyczna odgrywa dużą rolę w profilaktyce zaparć? W jaki sposób ruch oddziałuje na trawienie i defekację?

Ruch a zaparcia – czy istnieje realny związek?

 

Nieregularna oddawanie stolca, to w wielu przypadkach następstwo kilku dolegliwości związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu pokarmowego. Zaparcia to przeważnie połączenie:

• niewłaściwego odżywiania
• kiepskiego stanu mikrobioty
• niedostatecznego nawodnienia

Niejednokrotnie obstrukcja może być rezultatem stosowania niektórych leków (np. opioidy, psychotropy), nadmiernego stresu, infekcji czy niektórych chorób (np. choroby Parkinsona, nowotwory). Jednak w przeważającej liczbie przypadków można zauważyć istotną zależność pomiędzy zaparciami, a otyłością i znikomym poziomem aktywności fizycznej. Siedzący tryb życia lub całkowite unieruchomienie chorego (np. po zabiegu chirurgicznym) mają realny wpływ na wzrost ryzyka występowania zaparć. Dlaczego?

• Ruch prowadzi do zwiększenia efektywności procesów trawiennych, które umożliwiają rozdrobnienie spożytego pokarmu i tym samym uformowanie masy kałowej o optymalnej gęstości.
• Aktywność fizyczna pobudza pasaż jelitowy, co sprawia, że treści pokarmowe nie zalegają w jelitach, a organizm jest prowokowany do ich wypróżniania.
• W trakcie ruchu dochodzi do wzrostu ciśnienia krwi i dotlenienia organizmu, w tym także narządów współtworzących układ pokarmowy i odpowiedzialnych za trawienie czy defekację.
• Regularna aktywność fizyczna umożliwia utrzymanie prawidłowej masy ciała i zapobiega nadwadze, która jest często skorelowana z zaparciami.
• Podczas ćwiczeń dochodzi do zwiększonej utraty wody, co generuje pragnienie i wyzwala w organizmie potrzebę nawodnienia – w ten sposób pojawia się dodatkowa możliwość hydratacji organizmu i zmiękczenia masy kałowej.
• Dzięki regularnej aktywności fizycznej można zadbać o równowagę flory bakteryjnej jelit.

Aktywność fizyczna na zaparcia – co robić, aby zapobiec obstrukcji?

 

Forma ruchu nie ma tak naprawdę większego znaczenia – kluczem jej skuteczności jej systematyka. Nawet codzienne spacery stanowią świetną formę profilaktyki w przeciwdziałaniu zaparciom. Za przykład mogą posłużyć pacjenci hospitalizowani, którzy niejednokrotnie przez pierwsze dni po zabiegach są unieruchomieni. Po uruchomieniu rozpoczynają wędrówki po szpitalnych korytarzach. Nie jest to wyłącznie trening aktywności narządu ruchu, ale i sposób na pobudzenie do pracy całego organizmu.

Niemniej jednak niektóre formy aktywności fizycznej mogą okazać się nieco skuteczniejsze w profilaktyce przeciwzaparciowej – przede wszystkim będą to wszelkiego rodzaju ćwiczenia i dyscypliny sportowe angażujące kończyny dolne. Dlatego też oprócz wspomnianych spacerów można zdecydować się na nordic walking, jazdę na rowerze, jogging, jogę, domowy fitness czy pływanie.

Profilaktyka zaparć – nie tylko ruch!

 

Aktywny tryb życia jest jednym ze sposobów zapobiegania zaparciom. Podstawą jest przede wszystkim codzienna dieta, która powinna zawierać optymalną ilość błonnika. Produkty spożywcze powinny być świeże i całkowicie wolne od konserwantów – przetworzone artykuły potęgują szansę występowania obstrukcji. Ponadto poleca się spożywać posiłki lekkostrawne (gotowane, duszone lub pieczone), zawierające zdrowe tłuszcze roślinne oraz z dodatkiem przypraw, które mogą wspierać prace jelit (np. jałowiec, pieprz czarny, koper włoski).

Bibliografia:

1. Włodarczyk J., et al. „Current overview on clinical management of chronic constipation.” Journal of Clinical Medicine 2021, 10(8): 1738.
2. Gao R., et al. „Exercise therapy in patients with constipation: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials.” Scandinavian Journal of Gastroeneterology 2019, 54(2): 169-177.
3. De Schryver AM., et al. „Effects of regular physical activity on defecation in middle-aged patients complaining of chronic constipation.” Scandinavian journal of gastroeneterology 2005, 40(4): 422-429.
4. https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/74266,zaparcia-czynnosciowe