Utrudnione wypróżnianie jest problemem dotykającym ludzi w każdym wieku. Uciążliwe zaparcia stanowią przyczynę szeregu trudności w codziennym funkcjonowaniu. W jaki sposób należy sobie radzić z tą uciążliwą niedogodnością? Czym są osmotyczne leki przeczyszczające? Jak działają i czy warto je stosować?
Jakie są przyczyny i objawy zaparć?
Trudności lub całkowity brak regularnego wypróżniania to w większości przypadków następstwo nieodpowiedniego odżywiania. Dieta bogata w proste tłuszcze, cukier i konserwanty, a zarazem uboga w błonnik, powoduje zwiększenie i utwardzenie masy kałowej. Zalegające treści pokarmowe z czasem ulegają procesom gnilnym, co potęguje uczucie osłabienia i dolegliwości bólowe. Najczęstszymi objawami zaparć są:
- wzdęcia
- brak parcia na stolec
- uczucie przepełnienia brzucha
- mniej lub bardziej nasilony ból brzucha
- ciemne zabarwienie kału, który jest wydalany w niewielkiej ilości
Jednak nieprawidłowe odżywianie to nie jedyna przyczyna zaburzeń regularnego wypróżniania. Równie częstym podłożem problemu są: stres, zespół jelita drażliwego (IBS), nadmiary magnezu i wapnia (hipermagnezemia i hiperkalemia), hemoroidy oraz osoby z niektórymi schorzeniami neurologicznymi (np. stany po uszkodzeniu rdzenia kręgowego, stwardnienie rozsiane).
Osmotyczne leki przeczyszczające – co to jest?
Mianem osmotycznych środków przeczyszczających określa się wszystkie leki, które nie podlegają wchłanianiu z przewodu pokarmowego. Ich główną właściwością jest zdolność do wzrostu ciśnienia osmotycznego zalegającej treści jelitowej, co powoduje zatrzymanie wody i rozrzedzenie stolca. Ponadto osmotyczne leki przeczyszczające sprzyjają rozluźnieniu ścian jelit i dodatkowo usprawniają pozbycie się masy kałowej. Stosowanie ich w przesadnej ilości może poskutkować intensywnym wydalaniem płynnego stolca, co zwiększa szansę podrażnienia odbytnicy.
Jakie są rodzaje osmotycznych leków przeczyszczających?
Jedną z najchętniej wykorzystywanych grup leków osmotycznych o właściwościach przeczyszczających są sole mineralne. Zwykle są to:
- fosforan sodu
- cytrynian sodu
- sól glauberska (siarczan sodu)
- sól gorzka (siarczan magnezu)
Drugą grupę osmotycznych preparatów na zaparcia stanowią cukry i alkohole cukrowe. Po spożyciu ulegają procesowi fermentacji, który jest przeprowadzany przez bakterie mikroflory jelitowej. Po ich rozkładzie powstają organiczne związki kwasowe, które powodują pobudzenie perystaltyki jelit. Przykładami tego typu produktów są m.in. laktloza, laktitol, mannitol i sorbitol.
Ostatnim preparatem godnym uwagi jest glikol polietylenowy, którego użycie powoduje wiązanie wody oraz jej transport do jelit. Dzięki temu następuje rozmiękczenie masy kałowej i zwiększenie objętości stolca, co skutkuje wzmożeniem wypróżniania zalegającej treści jelitowej.
W jakiej formie występują osmotyczne leki na przeczyszczenie?
Większość dostępnych preparatów z grona osmotycznych leków przeczyszczających jest dostępna do zakupu w formie czopków bądź jednorazowych (mikro)lewatyw. Tego typu środki najlepiej sprawdzają się na drodze doodbytniczej, co skutkuje ich efektywnym i szybkim działaniem. Osmotyczne środki na zaparcia należ stosować z rozwagą i w sposób doraźny – ich nadmierne użycie może doprowadzić do rozleniwienia pracy jelit i w efekcie spowodują zwiększenie tendencji do występowania zaparć. Leki z tej kategorii można stosować w parze z ziołowymi preparatami przeczyszczającymi, co zapewni jeszcze większą skuteczność w walce z utrudnionym wypróżnianiem.
Bibliografia:
- https://www.allecco.pl/artykuly/zaparcia-problem-dnia-codziennego.html
- https://www.termedia.pl/poz/Prof-Piotr-Albrecht-o-leczeniu-zaparc-czynnosciowych-u-dzieci,33541.html
