Zaparcia, zwane też często zatwardzaniem, stanowią problem układu pokarmowego, który wiąże się z ograniczeniem lub całkowitym brakiem możliwości prawidłowego oddania stolca. Przed użyciem leków o działaniu przeczyszczającym warto zwiększyć podaż błonnika w codziennej diecie – jaką rolę odgrywa w kontekście leczenia zaparć?

Najczęstsze przyczyny zaparć

 

W większości przypadków zaparcia stanowią efekt nieprawidłowej diety. Duże spożycie produktów przetworzonych, bogatych w sól, cukier i przede wszystkim w nasycone kwasy tłuszczowe skutkuje nadmiernym utwardzeniem masy kałowej. Nieprawidłowa dieta odbija się też na kondycji mikrobioty. Jakościowe i ilościowe zaburzenia flory bakteryjnej jelit może doprowadzić do zmian zapalnych skutkujących m.in. problemami z motoryką jelit. Do problemów z defekacją bardzo często dochodzi nieprawidłowe nawodnienie.

Zaparcia mogą też być spowodowane:

• Nadmierny stres
• Choroby układu pokarmowego (np. IBS)
• Przesadne stosowanie leków rozkurczowych
• Długofalowa terapia lekami przeciwbólowymi
• Niektóre schorzenia neurologiczne i nowotwory

O zaparciach mowa wówczas gdy częstotliwość wypróżniania jest mniejsza niż 3 razy w trakcie tygodnia.

Rola błonnika w leczeniu zaparć

 

Mianem błonnika określa się grupę kilka substancji o odmiennych właściwościach, które należą do grona lignin i roślinnych wielocukrów wykazujących oporność na działanie enzymów trawiennych znajdujących się w ludzkim przewodzie pokarmowym. Błonnik można podzielić na rozpuszczalny w wodzie (beta-glukan, inulina) i nierozpuszczalny (np. celuloza, lignina) w wodzie – ta cecha w dużej mierze determinuje intensywność jego działania.

Główną właściwością błonnika przyśpieszenie pasażu jelitowego i wzmożenie perystaltyki. Ponadto błonnik usprawnia i reguluje pracę jelit oraz zwiększa masę i objętość kału, a także prowadzi do jego zmiękczenia. Co więcej, błonnikowi przypisuje się pozytywny wpływ na ograniczenie wchłaniania tłuszczów powodujących utwardzenie stolca. Błonnik pomaga też w przedostawaniu się do jelit kwasów żółciowych, które ulegają transformacji w związki potęgujące działania przeczyszczające.

Inne cenne korzyści ze spożycia błonnika dla przewodu pokarmowego:

• potęguje uczucie sytości
• oddziałuje na poziom cholesterolu
• wykazuje właściwości prebiotyczne
• wspiera usuwanie toksyn z organizmu
• ułatwia kontrolę prawidłowej masy ciała
• powoduje regulację glikemii poposiłkowej
• ogranicza powstawanie kamieni żółciowych

Skąd czerpać błonnik?

 

Błonnik można z łatwością czerpać wraz z codzienną dietą. Plan żywieniowy powinien zawierać przede wszystkim produkty pełnoziarniste, surowe warzywa oraz świeże i suszone owoce. W posiłkach należy zawrzeć takie artykuły spożywcze jak:

• brązowy ryż
• otręby pszenne
• płatki owsiane i żytnie
• pieczywo żytni i razowy
• różne odmiany orzechów
• grube kasze (gryka, jęczmień)
• nasiona (np. sezam, siemię lniane)
• rośliny strączkowe (np. groch, biała i czerwona fasola)

Idealnym wsparciem dla codziennej diety są preparaty z aptek i sklepów zielarskich. Błonnik jest dostępny w postaci kapsułek, tabletek i proszku – niejednokrotnie jest wzbogacony cennymi dodatkami (np. suszony śliwek, enzymów trawiennych z ananasa). To bardzo dobra opcja w przypadkach gdy pojawiają się trudności ze spożyciem pokarmów będących naturalnym źródłem błonnika.

Przykładowe preparaty z błonnikiem

 

• Colon C
• Laxinat
• Dicoman
• Ispagul S
• Colosan Ex
• Xenna Błonnik
• Nestle OptiFibre
• Mannodis Gastro
• Gastrolax Owoce i Błonnik
• Forte Pharma Calorie Light
• NanCare Flora Equilibrium

 

Bibliografia:

1. Bienkiewicz M., Bator E., Bronkowska M. „Błonnik pokarmowy i jego znaczenie w profilaktyce zdrowotnej.” Problemy Higieny i Epidemiologii 2015, 96(1): 57-63.
2. Zdrojewicz Z., Idzior A., Kocjan O. „Spirulina i błonnik witalny a leczenie otyłości.” Medycyna Rodzinna 2015, 1(18): 18-22
3. Neubauer K., Poniewierka E. „Błonnik w wybranych chorobach układu pokarmowego.” Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne 2013, 3(3): 299-302.