Zaparcia są problemem polegającym na zaburzeniu prawidłowej częstotliwości defekacji i przesadnym zgęstnieniu masy stolcowej. Do walki z uciążliwymi zaparciami wykorzystuje się różnorodne metody. Fitoterapia to jedna z najczęstszych metod niewymagających dostępu do recepty. Czy aloes jest skutecznym sposobem na przeciwdziałanie zatwardzeniom?

Składniki odżywcze i chemiczne zawarte w aloesie

Głównym surowcem zielarskim w aloesie są liście, które w blisko 96% są zbudowane z wody. Pozostałe 4% suchej masy rośliny stanowią różnorodne składniki odżywcze oraz liczne, bioaktywne komponenty. Około 73% suchej masy liści aloesowych jest błonnik pokarmowy. Oprócz niego w aloesie zawarte są takie składniki jak:

• białka oraz aminokwasy (w tym 7 z 9 egzogennych),
• związki enzymatyczne (np.. lipaza, dysmutaza ponadtlenkowa),
• sacharydy (np. glukoza) i węglowodany (np. glukomannan, celuloza),
• związki terpenowe i organiczne kwasy (np. triterpeny, kwas arachidonowy),
• witaminy i minerały (np. magnez, cynk, fosfor, chrom, witamina C, cholina, witamina B6).

Niemniej jednak spośród bogatej gamy różnorodnych składników aktywnych na szczególną uwagę zasługują związki chemiczne określane mianem antraglikozydów (antranoidów, antrazwiązków, które stanowią pochodne antracenu).

Jak aloes wspomaga walkę z zaparciami?

Wspomniane powyżej antrazwiązki to główne determinanty przeczyszczającego działania aloesu. Antraglikozydy zawarte w liściach aloesowych (np. aloeemodyna, aloina, kwas aloesowy, emodyna) przyczyniają się do ograniczenia transportu wody i jonów sodowych Na+ ze światła jelita grubego do krwi, co skutkuje upłynnieniem i rozluźnieniem zbyt twardej masy kałowej. Pochodne antracenu wykazują też szereg innych właściwości przeciwdziałających problemowi zatwardzenia m.in. intensyfikują ruchy perystaltyczne jelit oraz nasilają sekrecję z jelita grubego.
Aloes to jednak nie tylko antraglikozydy:

• enzymy wspomagają trawienie pokarmów,
• duża zawartość wody może być pomocna w kontekście rozrzedzenia stolca,
• błonnik ma korzystny wpływ na stan mikroflory bakteryjnej oraz pozytywnie oddziałuje na kondycję i funkcjonowanie jelit,
• organiczne kwasy (np. cynamonowy, salicylowy, chryzofanowy) wykazują właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze.

Czy aloes jest bezpieczny?

Antrazwiązki występują nie tylko w aloesie. Substancje te zawarte są także w takich roślinach jak kruszyna, senes czy rzewień. Zbyt długie i przesadne podawanie roślin z antraglikozydami może doprowadzić do szeregu nieprawidłowości ze strony przewodu pokarmowego:

• rozwolnienie,
• atonia jelita grubego,
• zmiany zapalne jelita,
• dolegliwości bólowe brzucha,
• nasilenie i przedłużenie krwawienia menstruacyjnego,
• odwodnienie i niedobory elektrolitów – zwłaszcza potasu,
• zaburzenia związane z prawidłowym wchłanianiem składników aktywnych.

Preparaty z aloesem nie powinny być łączone z glikozydami nasercowymi, kortykosteroidami i lekami o działaniu hipoglikemizującym. Aloes jest niewskazany dla osób z problemami arytmii, cukrzycy czy z ryzykiem niedoboru potasu (np. wskutek stosowania leków o właściwościach moczopędnych). Ponadto nie zaleca się stosowania aloesu w przypadku zdiagnozowanych hemoroidów.

Jak stosować aloes na zaparcia?

Obecnie aloes jest dostępny w rozmaitych formach – począwszy od soku, a skończywszy na kapsułkach i tabletkach. Walka z zaparciami przy użyciu aloesu musi przebiegać pod kontrolą lekarza prowadzącego, zwłaszcza w przypadku stosowania wcześniej wspomnianych produktów leczniczych.

Bibliografia:

1. Razmgah GRG., et al. „The effect of an aloe-based polyherbal formulation in adults with functional constipation: a randomized, double-blind, placebo-controlled, six-months clinical follow-up trial.” Traditional and Integrative Medicine 2021, 6(4): 298-310.
2. Cieślik E., Turcza K. „Właściwości prozdrowotne aloesu zwyczajnego Aloe vera (L.) Webb. (Aloe barbadensis Mill.).” Postępy Fitoterapii 2015, 16(2): 117-124.
3. Sobotta Ł., et al. „Antrachinony – małe cząsteczki, duże nadzieje.” Farmacja Polska 2010, 66(3): 162-167.
4. Qadir MI. „Medicinal and comsetological importance of Aloe vera.” International Journal of Natural Therapy 2009, 2: 21-26.
5. Drab E., Winiarczyk R. „Zaparcia – strategia podejścia terapeutycznego.” Medycyna Ogólna 2008, 14(2): 200-209.